Nikon'da Ozellestirilebilir Fonksiyonlar - Olcum ve Pozlama (b), Zamanlama ve pozlama kilidi (c)

Nikon'da Ozellestirilmis Fonksiyonlar yazi dizisine devam ediyoruz. Bir onceki yazida A grubunu (Odaklama-AF) aciklamistik. Simdi b ve c gruplarina, yani "Isik Olcumu ve Pozlama - Metering/Exposure" ve "Zamanlayicilar ve Pozlama Kilidi - Timers/AE lock" konularina bakacagiz.

  b Metering/exposure (Isik Olcumu ve Pozlama)

B1 ISO sensitivity step value

D700'de ISO degerlerini 1, 1/2 ve 1/3'luk stop degerleriyle arttirip azaltabiliyorsunuz. Bunu 1 stop olarak ayarlarsaniz ISO degerlerini 100, 200, 400, 800 vs.. seklinde ayarlayabilirsiniz. Bunun avantaji ISO degerlerini hizlica degistirebilmek.

Ben bu degeri 1/3'e ayarliyorum. Hatta keske 1/6 secenegi de olsaydi. AutoISO secenegini aktiflestirirseniz D700 ISO degerlerini 1/6 stopluk basamaklarla arttirip azaltiyor. Peki neden bit bit ugrasalim da hemen ISO1600'den ISO3200'e gecmeyelim?


Ornegin bir cekim yaptiniz ve parlak bolgeler (highlight) patladi ("patlama nedir ne degildir" icin bu adrese bakin). Bu durumda pozlamayi biraz kismak istediniz. ISO'yu 3200'den 1600'e indirince pozlama tam bir stop azaldi ve siz parlak bolgeleri kurtardiniz. Peki ya pozlamada 1/3 stopluk bir azalis yetiyorsa? Bu baglantida kisaca anlattigim gibi (ve histogramla ilgili yazimi okuduysaniz) bilirsiniz ki sayisal makinelerde histogramda saga ne kadar yakinsaniz o kadar iyi. Yani 1/3 stopla is hallolacakken siz 1 stop indirip detaylardan biraz feragat ediyorsunuz.


Ayrica neden seceneklerinizi sinirlandirasiniz ki?


Canoncular'a bir ipucu: Bircok videocuya gore 5DMarkII'nin en temiz goruntu verdigi deger ISO160! Ilginc degil mi? ISO160 ve katlarinin (320, 640 vs..) ISO100 ve katlarindan (200, 400, 800 vs..) daha az gurultu verdigini soyluyorlar. Basit bir google aramasiyla bu konuyu arastirabilirsiniz. Tembeller icin: Baglanti 1, Baglanti 2

Aslinda ISO50'de daha az gurultu var ama onda da dinamik aralik daraliyor, parlak bolgelerdeki detay azaliyor, buna karsilik golgelerdeki detaylar biraz artiyor. Peki neden ISO100 degil? ISO160 ISO100'e gore 2/3 stop daha fazla esneklik sagliyor da ondan.

B2 Ev steps for exposure controls

Diyafram, enstantane hizi ve basamaklama (bracketing) ayarlarini hangi stoplarla ayarlayacaginizi ayarliyorsunuz. Yukaridaki ISO gibi burada da 1, 1/2 ve 1/3 stop secenekleriniz var.

Tavsiyem, ISO'yu 1/3 ayarladiysaniz bunu da 1/3 yapin. Ayrica ISO icin soylediklerimin aynisi burada da gecerli.

Bazi fotografcilar birden fazla makine ile cekim yapiyor olabilir. Bu durumda ikinci makineniz 1/3 basamaklamaya izin vermiyorsa ayni pozlamayi almak icin 1 veya 1/2'ye gecebilirsiniz. Ama burada dusunmeniz gereken birsey var: Diger makinenizi hemen degistirin :)

B3 Exp comp/fine tune

Pozlama telafisinin basamaklarini seciyorsunuz. Gene 1, 1/2 ve 1/3 stopluk secenekler var. Tabii ki siz artik secmeniz gerekeni biliyorsunuz: 1/3.

Burada ilginc bir durum var. 1/3 haricindeki 1 ve 1/2 seceneklerini secerseniz optik bakacta pozlama telafisi +3 ve -3 basamaga kadar gosteriyor. 1/3'u secerseniz bakacta +2 ve -2 degerlerine kadar goruyorsunuz. Nedenini bilmiyorum. Ama sirf bu avantaj icin 1/3'un esnekliginden vazgecmezdim.

B4 Easy exposure compensation

D700'de varsayilan olarak bircok ayari yapmak icin bir tusa eliniz basiliyken tekerlekleri cevirmeniz gerekiyor. Yani ornegin ISO'yu degistirmek icin ISO'ya basacaksiniz, ona basliyken tekerlegi cevireceksiniz. Pozlama telafisi de ayni sekilde. Canon'un 1D serisinde de benzeri bir sistem var galiba.

Bence bir dugmeye basmaya calisirken digerini cevirmeye calismak isleri zorlastirmaktan baska birseye yaramiyor. Nikon bunu soyle savunuyor: Profesyoneller bazen tekerlekleri yanlislikla ceviriyor, boylece ayarlari bozuluyor. Ben surekli yanlislikla ayar degistiren profesyonel olarak sadece kendini yerden yere atan savas muhabirlerini dusunebiliyorum. "Yanlislikla" ne demek yahu? O tekerlekleri yanlislikla cevirebilmek icin cidden ugrasmak gerekiyor. Cantaya koyarken ya da cantadan cikarirken de ciddi "ayi" olmak gerekiyor ki tekerlekler yanlislikla donsun.

Bence bu ayari Amerikalilar yuzunden boyle ayarladilar. Herhangi bir Holywood filminda adamlarin mallarina nasil davrandiklarina dikkat edin, normal bir Avrupa ya da dogu insani oyle davranmaz. Adam telefonla konusuyor, konusmasi bitince "of cok yoruldum" deyip telefonu masanin uzerine atiyor! Ya da dizustu bilgisayarini o kadar hizli kapatiyor ki sanirsin aletle fare yakaliyor! Bu yaziyi okuyan hangi Turk evladi boyle davranir kendi malina?

Neyse, konuya donersek, bu "bas-cevir" sistemini hic sevmiyorum. Hatta sirf bu yuzden en sevdigim ozel fonksiyonlardan biri F10, ama buna ilerideki yazilarda deginecegiz.

B4 fonksiyonu ile, artik pozlama telafisi dugmesine basmadan da pozlama telafisi yapabiliyorsunuz: Sadece moduna gore on ya da arka tekerlegi cevirmeniz yeterli. Yillardir 5D, 60D, 7D gibi govdelerde bu zaten boyle, yani sadece arka tekerlegi cevirip pozlamayi rahatca degistirebiliyorsunuz, ve hicbir Canoncu nedense bu ayari "yanlislikla" degistirmekten sikayet etmiyor (gerci "fotograf Nikon'la cekilir, video istiyorsan Canon al" diye birsey var di mi? Evet evet tabi...).

Burada "On", "Off" ve "On (Auto Reset)" secenekleri var. "On (Auto Reset)" seceneginde pozlama telafisini sadece tekerlegi cevirerek yapiyorsunuz ve makineyi her acip kapattiginizda pozlama telafisi sifirlaniyor. Ben bunu seciyorum ki makineyi her actigimda 0 telafi ile basliyim.

 "Yanlislikla" tekerlegi cevirmeyi de uzun sure denedim ama basaramadim, demek ki benden profesyonel olmaz arkadas...

B5 Center-weighted area

Merkez agirlikli olcum metodunu kisaca burada anlatmistim. D700'de bu modda ortadaki alana pozlamayi hesaplarken %75, geri kalan kisma %25 agirlik veriliyor. Bu alan varsayilan olarak 12mm.

Yukarida sari boyali alan 12mm'lik varsayilan alan. B5 ile bu alani 8, 12, 15, 20mm ve "Average" olarak ayarlayabiliyorsunuz. Bu secenekler sizin keyfinize kalmis, deneyerek en iyisini bulmaniz lazim. Yalniz bu ayari degistirirseniz yukaridaki daire degismiyor, yani olcum yapilan orta alani tahmin etmeniz lazim.

"Average" seceneginde artik orta alan falan kalmiyor ve sahnenin tamami kullanilip ortalama bir pozlama degeri hesaplaniyor. Yalniz bu Matrix'ten farkli. Matrix'te milyon tane algoritma var, bu "Average" seceneginde dogrudan ortalama kullaniliyor. Bazi durumlarda Matrix ile ayni sonucu verebiliyor, bazen de cok farkli sonuc aliyorsunuz.

Eger "non-CPU", yani govdeyle haberlesemeyen eski bir lens kullanirsaniz bu degerleri 8-12-15-20 olarak secemiyorsaniz, varsayilan olarak D700 12mm'yi seciyor. "Average" secenegini de secebilirsiniz.

Ben 12mm birakiyorum.

B6 Fine tune optimal exposure

Bu secenekte D700'e her cekimde belirli bir pozlama telafisi yapmasini soyluyorsunuz. Yani siz cekim sirasinda pozlama telafisi yapmasaniz bile D700 B6'da sizin istediginiz kadar bir telafi uygulayacak.

Her olcum metodu icin ayri deger belirleyebiliyorsunuz, yani Matrix icin +1EV verirken Merkez agirlikli olcum icin -1/3EV ayarlayabilirsiniz (ayarlari 1/6 basamaklarda yapabiliyorsunuz). Bu durumda D700 matrix olcumde bir pozlama hesaplayacak ve o pozlama degerine +1EV uygulayacak.

Bu secenek cekim sirasinda belli olmuyor. Yani arka LCD'de, ustteki LCD'de veya optik bakacta bu ayari yaptiginiza dair bir uyari yok, bu yuzden biraz gizli ve tehlikeli bir ozellik.

Yapmanizi pek onermem. Onun yerine duruma gore tekerlekten pozlama telafisi yaparsiniz olur biter. "Belki" makineniz fabrika cikisli olarak her zaman eksik ya da cok pozluyordur, bu durumda bir ayar yapabilirsiniz.

         c Timers/AE lock (zamanlayicilar ve pozlama kilidi)

C1 Shutter-release button AE-L

 Eskiden kompakt makinelerin hemen hepsinde deklansire bastiginizda pozlama kilitlenirdi. Yani ornegin makineyi bir yana cevirdiniz ve dugmeye yarim bastiniz. Makineyi baska tarafa cevirdiginizde pozlama degismezdi. Artik yeni bazi kompaktlarda bu yok.

C1 secenegi ile D700'un deklansor tusu ile pozlamayi kilitleyebiliyorsunuz, yani dugmeye yarim bastiginizda pozlama kilitleniyor ("On" secerseniz).

Pek onermem. Onun yerine kocaman AE-L tusu var, onu kullanin.

AE-L tusuna bastiginiz zaman pozlama kilitleniyor, ama "Exposure shift - Pozlama kaydirmasi" denen birseyi yapabiliyorsunuz. Ornegin AE-L'ye bastiginizda makine 1/500 ve f8'e karar verdi. Bu dugmeye basiliyken on ya da arka tekerlegi cevirip 1/250 ve f11 veya 1/1000 ve f5.6 degerlerine cevirebiliyorsunuz (1/125 f16 vs.. seklinde devam edebilirsiniz tabi).

Ben C1'i "Off" birakiyorum, boylece sadece AE-L pozlamayi kilitleyebiliyor.

C2 Auto meter-off delay

Makinenin pozlama sisteminin ne kadar acik kalacagina karar veriyorsunuz. DSLRlar pozlama sirasinda bayagi pil harcarlar, bu yuzden piliniz cok azalmissa ya da yetmeyecegini dusunuyorsaniz en dusuk 4sn secenegini secebilirsiniz.

Yalniz aniden cekmeniz gereken bir durum oldugunda siz pozlamayi aktiflestirene kadar poz kacabilir, bu yuzden 6 ya da 8 saniye bence en uygunu.

Spor fotografcisiysaniz bu sureyi olabildigince uzun tutmaniz iyi olur, cunku yarim saniye bile guzel bir sahneyi kacirmak icin yeterli.

C3 Self-timer delay

Deklansor gecikmesini 2, 5, 10 ve 20 saniye olarak ayarlayabiliyorsunuz. Ondeki odak yardimci isigi son iki saniyeye kadar aralikli, son iki saniyede surekli yaniyor. 2 sn gecikme secerseniz surekli yaniyor. Bu ayar keyfinize kalmis. Makro cekiyorsaniz, uzaktan kumandaniz yoksa ve iyi bir ucayaginiz varsa 2 sn bile yeterli. Topluluk cekimlerinde 5-10sn uygun.

Bu arada makro cekimleri icin eger kablolu-kablosuz kumandaniz yoksa d9 (Exposure delay mode) secenegini de aktiflestirmeniz lazim. Neden? Cunku ayna kaldirma (mirror-up) ve zamanlama secenekleri ayni anda olmuyor! Cunku neden? Cunku Nikon'da zamaninda bir isguzar bu iki secenegi ayni tekerlegin uzerine koymus, dolayisiyla birini sectiginizde digerini secemiyorsunuz! Ve her nedense Nikon yillardir bunu duzeltmedi! Diger butun markalarda zamanlayici ve ayna kaldirma seceneklerini ayni anda ayarlayabilirsiniz, boylece ornegin 5 saniye gecikmeden once ayna acilir, cekim yapilir ve ayna kapanir ki boylece titresim olmaz. Nikon'da zamanlayicinin yaninda d9 gibi bir garabet secenegi secmeniz gerekiyor ki cekim 1 saniye geciksin, titresim olmasin. Dizayn harikasi, kullanici dostu Nikon!

C4 Monitor-off delay

LCD ekranin farkli menulerin (cekilmis fotolara bakis, menunun kendisi, INFO ekrani ve cekimden sonra fotoya bakmak icin) kac saniye acik kalacagini ayarliyorsunuz. 4 saniye - 10 dakika arasi secimler var. harici guc kaynaginiz yoksa pili cok kisa surede tuketeceginiz icin 1 dakikanin altinda tutmanizi oneririm. Ben hepsini 10 saniyeye cekiyorum. Zaten deklansore hafif basinca LCD kapandigi icin ihtiyaciniz olmadiginda LCD'yi kapatmak cocuk oyuncagi.

SONRAKI KONU: Cekim ve Ekran secenekleri