Tonaliteyi Arttirmak Icin

TAŞINDIK: http://halkboyleistiyor.com

...

Not: 18-19 Mart tarihlerinde Gmail adresim hacklendi! 3 defa ABD'den adresime giris yapilmis. IP adresleri soyle:
173.9.207.174 , 65.23.50.220 , 216.81.97.163
Hayirlisi bakalim...



PORTRE VE MANZARACILAR ICIN BEDAVAYA TONALITE ARTISI DERSI 101
"Tonalite" pek artist bir laf, o yuzden basliga esek kadar yazdim. Normalde kullandigim bir laf degil) 



YARIM KALAN ISLER


Biraz okumak zorunda kalacaksiniz ama degecegine garanti veririm. 


2011 Kasim'da cevabini vermedigim bir soru vardi, onu tamamlamak istedim. Soru asagidaki linkte en sonda:
http://halkboyleistiyor.blogspot.com/2011/11/fotografta-histogram-nedir-ne-degildir_21.html


Sorunun tam halini gormek icin yukaridaki linke bir goz atin (sonlarda). Soru suydu: Şimdi bir uzmanlık sorusu: -4 pozlama yaptık ve ufacık bir bölge 0 değerinin altına indi, buna karşılık +2 pozlama telafisinde bile fotoğrafın yarısı kızardı. Aslında +1 telafide bile kırmızı bölgeler aşırı artıyor. Peki neden?


Temel bilgi icin su yaziya da bakmanizi oneririm: http://halkboyleistiyor.blogspot.com/2011/09/nikon-renkleri-raw-ve-jpeg-uzerine-1.html


KUS CIKACAK


Yukarida linkini verdigim yazidaki tabloyu bir daha vereyim:

(RAW'un 12 bit oldugu varsayildi)
 

Tablonun Turkcesi su: Sayisal makinelerde parlak bolgelerde (highlight) daha fazla veri saklanirken golgelerde (shadow) daha az veri saklanir. Yukaridaki "Parlak Bolgeler" kismina dikkat edin:


Bu iki kisimda algilayicinin isik toplama kapasitesinin %75'i saklaniyor!!! Orta kisimlardaki veri orani yaklasik %19. Peki golgelerde? 100 - 75 - 19 = %6!!! 


Yukaridaki paragrafi tekrar tekrar okuyun, biryerlere not alin ve arada tekrar edin. Degme fotografci bunu bilmez, arada kizlara hava atarsiniz :)


Yani sizin bir algilayiciniz var, 12-bitlik RAW dosyasinda bu algilayicinin kapasitesinin %75'i bu en parlak bolgelerde duruyor. Peki biz ne yapiyoruz? Hemen her fotografcilik kitabinda ne yazar? "Histogrami ortala!". Yani "butun isik bilgisini ortalarda topla ki fotograf guzel gorunsun". Hadi be? Tum isik bilgisini ortada toplayarak ne yapmis olduk? Algilayici kapasitesinin sadece kucuk bir kismini kullanmis olduk! Peki ne yapacagiz da bilgileri kurtaracagiz?


Filmde bunun tersi degil miydi? Yani "yarim stop karanlik cek", "okumayi golgeden al" demezler miydi?


Film'de fotografin olusmasi olayi logaritmik, halbuki sayisal algilayicilarda dogrusal. Filmde parlaklik arttikca filmin dayanma sinirina kadar "patlama" gerceklesmiyor (logaritmik bir grafik dusunun. dusunemeyenler Google kullansin ve bulsun), yani film asiri isiga daha "dayanikli" ama sayisal CCD/CMOSlarda belli bir esige geldiginiz anda pat diye o bolgedeki detaylar yok oluverir.


SANDALYE VE DUVAR


Tekrar soralim: Bu bilgileri kurtarmak icin ne yapacagiz?
Cevap: Histogrami olabildigince saga yaslanacagiz!


Buradaki kilit sozcuk "olabildigince". Histogram konusunda okuduysaniz, en sagdaki esigi asan isik bilgisi artik kaybolmus oluyor. Yani sizin sahnenizdeki en beyaz nokta detayi kaybedene kadar histogrami saga yasliyoruz. Sonra ne yapiyoruz? Bir RAW donusturucu bulup histogrami ortaya cekiyoruz.


Bir daha alalim:
- Cekim yaparken LCD'de histograma bakiyoruz ve sahnede patlamis noktalar olana kadar (limite kadar) pozlama degerini arttiriyoruz.
- Makinemizi RAW cekime ayarliyoruz.
- Cekim yaptiktan sonra evde bir RAW programinda "Exposure" fonksiyonu veya keyfinize gore "Levels-Curves" ile oynayip fotografi begendigimiz hale getiriyoruz.


Boyle yapinca ne kazandik? Eger en bastan "ideal histogram"i kullanip butun noktalari ortalarda toplasaydik, parlak bolgelerdeki potansiyelin coook buyuk kismini cope atip, golgelerdeki az bir kapasiteyi kullanmis olacaktik (yukaridaki tabloda en alt iki golge kademesindeki isik bilgisinin sadece %6 oldugunu hatirlayin!). %6'lik isik bilgisiyle golgelerde oynama yaparsaniz ne olur? Cevap: Felaket. Peki %75 isik bilgisinin oldugu en ust iki kademede oynama yaparsaniz ne olur? Cevap: Tonal kontrol sizde olur.


Tek ornek verecegim. Canon G1X ile zor isiklandirmali bir sahneyi 5 ayri pozlama degeri ile cektim: +2, +1, 0, -1 ve -2 EV. Standart makinelerin verecegi pozlama degeri 0 EV. Sonra ACR'de RAW dosyalarini acip hepsini 0 EV degerine cektim (Exposure ayari ile).


Orjinal dosyalarin histogramlari asagidaki gibi:

Yukaridan asagiya sirasiyla -2EV, -1EV, 0EV, 1EV ve 2EV. Gene hatirlatayim: Histogramda ne kadar saga yakinsaniz o kadar isik bilgisi kullaniyorsunuz demektir.


Sonuclara gecmeden dosya boyutlarina bakalim:

0417 dosyasi +2, 0418 +1, digerleri azalarak gidiyor. EV degeri azaldikca hem RAW hem JPEG dosyalarinin boyutu ne olmus? EV azaldikca dosya boyutu da azalmis mi? Yani fotograf karardikca dosya boyutu azalmis. 


Soru: Bir dosyanin boyutu neden azalir?
Cevap: Icindeki veri miktari azaldikca olabilir mi?


Yani karanlik dosyalarda daha az bilgi mi var? Yanit vermiyorum, sadece asagidaki sonuclara bakip karar verin. Sirasiyla -2, -1, 0, +1 ve 2EV'nin 0EV'ye getirilmis halleri:

Duvardan sandalyeye, cicekler ve sandalyedeki ton gecislerinden kapi acacagina kadar +2EV pozlanmis fotograf hepsinden iyi degil mi? Hatta orjinal pozlanmis sahneden bile daha iyi! Neden? Cunku cekimi yaparken histogrami olabilidigince saga yaslamaya calisip algilayicinin kapasitesini optimum kullandim da o yuzden. Ornegin 0EV cekimde duvarda gurultu varken +2EV cekip 0EV'ye cektigim fotografta duvar tertemiz. Karanlik cektigim pozlardan bahsetmiyorum bile...


Yalniz hatirlatayim, bu teknigi basariyla uygulamak icin RAW cekmeniz en iyisi. JPEG cekerseniz de bir miktar faydalanabilirsiniz ama RAW kadar etkili olmayacaktir. JPEG'deki 8bitlik isik bilgisi zaten kus kadar.


SONUC


Bu teknigi hali hazirda uygulayan arkadaslarin olduguna eminim, ama bilmeyenlerin sayisi daha fazla. Peki neden? Cunku hala filmli donemden kalan teknikler ogretiliyor! Makine ureticileri de ilginc bir sekilde sayisal caga adapte olamadilar. LCD'de histogram yok mu? Demek ki makine isik bilgilerini duzgun okuyabiliyor (aslinda en iyisi RGB kanallarina ayri ayri bakmak lazim ama Luminance histogrami da cogu zaman yeterli). Histogrami olabildigince saga yaslayip fotografi oyle cekse, sonra kac EV arttirmak zorunda kaldiysa o kadar EV'lik bir ton egrisi duzeltmesi yapsa olay cozulecek. Bunu bilmek icin "kocaman Japon muhendisi" olmaya gerek yok. Zamanimizin makineleri o kadar hizli ki siz farkinda olmadan bu is olur biter bile. Hatta PASM modlarina ayri bir E modu bile ekleyebilirler bu is icin ("Ertan" modu :) )


Manzara veya portre cekenler, kendiniz deneyin. Ayni sahneyi RAW olarak +2, 0 ve -2 pozlamalarla cekin, sonra bir RAW donusturucu ile -2 ve +2'yi 0 degerine getirin ve renk-doku-detay degisimlerine bakin. Yalniz dedigim gibi, histogramda parlak noktalarda kayip olmayacak, buna dikkat edin.


Ozellikle portrelerde yuzdeki ton gecislerinin daha yumusak olacagini goreceksiniz ve golgelerde renk degisimi ve gurultu minimum olacak. Manzaralardaki en sorunlu yerlerden olan agaclik bolgelerdeki renkler de daha guzel olacak (ooh misler gibi). Hatta alisirsaniz gunluk normal cekimlerde bile cok ise yariyor.


Yani "karanlik noktaya gore pozla, sonra nasil olsa acarsin" lafi aslinda eskiden gelen bir aliskanlik, aslinda yapabiliyorsaniz pozlamayi dusurmek yerine "olabildigince" arttirmak lazim.


Yalniz bu teknik tek basina makinenin dinamik araligini arttiracak birsey degil, yani parlak gokyuzu - karanlik yeryuzu veya sert isikta cekilmis portrelerde Photoshop'ta mudahale etmeniz gerekecek, ya da sizi "An der Strusbek 32, DE-229 26 Ahrensburg, Almanya" adresine alalim (Hasselblad).


Not: Bu konu ile ilgili birkac makale okumustum zamaninda, su anda hangi sitede oldugunu unuttum. Bir kitapta da okumus olabilirim ama internette bununla ilgili baska yazilar bulacaginiza eminim. Daha detayli kaynak bulabilirsem buraya eklerim.