Gustav Vigeland

TAŞINDIK: http://halkboyleistiyor.com

...
Not1: Asagidaki yazinin bir kismini Turkce Q klavyeli, buyuk kismini Norvecce klavyeli bir bilgisayarda yazdigimdan yazilarin onemli bir kisminda Turkce karakter yok, idare edin :)
Not2: Uzun bir yazi oldu. Okumasaniz bile (erkek adam okur mu hic zaten?) fotograflara mutlaka bakin; gercekten ilginc heykeller var.
Not3: Cogu fotografin uzerine tiklayinca buyuk hali aciliyor.
Not4: Fotograflari Nikon D700 + 28-300mm VR ve Canon 5DMarkII + 24-105mm f4 L IS ile cektim. Bir kisminda Photoshop var. Bir dahaki sefere 50mm f1.4 gibi bir lensle gitmeyi planliyorum, diger turlu heykelleri ortamdan soyutlamak zor oluyor.

FARKLAR GENEL MUDURLUGU

"Böyle sanatın içine tükürürüm!"

Hatırlayan? Evet, muhteşem İ. Melih Gökçek Hazretleri'nin özlü sözlerinden (Melih Gökçek Atatürk Orman Çiftliği'nin kısaltılmış hali olan AOÇ'yi "Atatürk O.Ç."ye dönüştürünce Emin Çölaşan da "İbrahim"i "İ." olarak kısaltmıştı). Tükürmek kolay, çünkü düşünmeyi gerektirmiyor. Düşünmek yok, uğraşmak yok, sadece tükür gitsin :)

Zaten "tükürme" deyince aklıma ilk bu hayvan geliyor:

Tukuruyor ama sirin...

Halbuki halka açık bir parkın önemli bir bölümünü "aykırı" sayılabilecek heykellere ayırmak için ağız ve dudaklar haricindeki başka yerlerini çalıştırmak gerekir. İşte zamanında Norveç Oslo'da adamlar beyinlerini çalıştırıp böyle bir park yapmışlar: Vigeland Park.

Oslo'nun Frogner bölgesinde Frogner Park isimli halka açık bir park var (Norveç'te henüz halka açık ve özel güvenlik hırtlarının sizi rahatsız etmediği parklar var). 1920'li yıllarda Oslo Şehir Meclisi Gustav Vigeland'a Frogner Park'ında heykellerini sergileyeceği bir alan sağlamış. Gustav amca 1943'te ölene kadar bu alanda heykellerine devam etmiş. Parkın şu anki hali 1949'da bitmiş.

HALK ICIN MI PARK PARK ICIN MI HALK?

Frogner Parkı'nın içinde yürüme yolları, çocuk parkı, üzerinde uzanabileceğiniz çimenlik alanlar (çimlere basmayın?), kafeler, restoran, müzeler vs.. var. Sadece Vigeland'ın heykellerinin olduğu alan 80 hektar.

Bu fotografi Nikon D700 uzerindeki Nikon 28-300mm VR ile cektim (ISO400, f13, 1/200, +1 1/3 stop pozlama telafisi ile). Ortadan %100 kesme asagida:

Aslinda eksiklerini bildikten sonra 28-300mm VR yeterince iyi.

Norvec'li cocuklar kar kizagiyla doguyorlar...

Ayni yerin yukarida yazlik, asagida kislik manzarasi var.

Arada Fotokritik icin GF de koyayim dedim. "Gunun fotografini kutlarim, cok net bir fotograf olmus" :)

Teyze yurutecle yuruyebiliyordu, amca da ona yardim ediyordu. Guzel birsey...

Velet...

.
HEYKEL NEREDEN CIKTI?

Bu yazinin hedefi deriiiin heykelcilik veya sanat tarihi bilgisi vermek degil. Amac cok basit: Guzel biryer gordum, paylasmak istedim.

Zaten "heykel"i on kere ardarda soyleyin, ne kadar anlamsizlasacagini goreceksiniz. Heykel heykel heykel heykel heykel heykel heykel... Nasil? Ayrica "heykel"! Efendim? (Tahminen guzel sanatlar fakultesindeki her ogrenci bu igrenc espriyi daha ilk yilda yapmistir)

Vigeland Park Norvec'in en cok turist ceken alanlarindan biri. Gustav amca ilginc bir sanatciymis. Tek basina bir acikhava sergisine sahip olmak kolay degil, hem adamcagiz ilk sperm pecetesini falan da saklamamis...

Saklamamis ama heykel anlayisi biraz garip. "Garip" derken, Turkiye'de olsa kesin Vigeland'in ayaklarina kendi heykellerini baglayip denize atarlardi, o kadar "garip". Sebebini soyle acikliyim:

Yukaridaki fotograf parkin sonlarindaki yer alan 17 metrelik tek parca granit heykel (monolith: mono "tek" litho "kaya"), onundeki de o heykelin onundeki giris kapisi. Gordugunuz gibi Gustav Vigeland sizin abdestinizi dusunen biri degilmis :) Asagidaki heykellerin bazilarinda bu sekilde "nü" heykeller var, bu yuzden rahatsiz olacaksaniz daha asagi inmeyin. Zaten asagidakilere devam etmeyecek arkadaslar su anda "tövvbeeeeeeee!!!" seklinde abdest almaya gidiyordur...

Bu arada fotograflari cekerken etrafta benim gibi bir suru turist oldugu icin bazi fotograflari temizlemekle bayagi ugrastim. Yukaridaki fotografin orjinali asagidaki gibi:

Etrafta cok insan olunca iki seceneginiz var: Cekim sirasinda veya sonradan bilgisayar basinda cok zaman harcamak :)

Konuya donersek, kapidaki amcalarin "dogal" hallerinden anlasilacagi uzere Vigeland'in heykellerinin giyinmek gibi bir derdi yok. Ayrica arkadaki kazik seklinde tek parca heykelin temsil ettigi seyi tahmin edin?

Gustav Vigeleand heykelleriyle, kisaca, hayat dongusunu anlatmaya calismis. Heykellerinde surekli bir iliski, ask, aksiyon ve/veya duygu var."Ask yilani tarafindan isirilan asla iyilesemez" diyen adamdan ne beklersin ki zaten?

AZ LAF, COK HEYKEL

Vigeland Parki 3 bolgeye ayirdim: Monolit, Cesme ve Kopru. Kopru kismi en eglencelisi, bu yuzden en sona biraktim.

Parka iki defa gittim. Ilk sefer Agustos'ta ikincisi Ocak icinde, dolayisiyla asagidaki bazi fotograflar kar varken digerleri gunesli ve acik bir gunde cekildi.

Agustos'ta Oslo'da kisa kollu gomlekle gezebiliyorsunuz (tahminen sadece Agustos'ta 15 gun kadar boyle gezebiliyorsunuz). Asagidakini esim cekmis:

Fesat arkadaslarin dusundugunun aksine, adamin "orasi"ni cekmiyorum :)

MONOLIT

Arkaniza "monolit"i alirsaniz, giris kapisinin arkasinda parkin geri kalanini gorebilirsiniz:

Ayni monolitin arka tarafindaki kapi soyle:

Yani "on kapiyi erkekler, arka kapiyi kadinlar" tutuyor gibi olmus. Sanatci burada gizli bir mesaj mi veriyor nedir? Bu arada yukaridaki fotografin ilk hali asagidaki gibi:

Ugrastik kardesim...

Kapiyi arkamiza aldigimizda parkin genel gorunusu. Onde gorunen heykel grubu "cesme" oluyor. arka planda saginda ve solunda heykeller olan kopru var:

Koprunun arkasinda gorulen ana giris kapisi, yani su anda girise dogru bakiyoruz.

Gunesli bir gunde park daha guzel:

Monolite geri donelim:

Parka girdiginizde daha giris kapisindan bu heykeli gorebiliyorsunuz.  Tek parca granite oyulmus toplam 121 insan figuru var. Kesinlikle etkileyici birsey.

Daha artistik bir aci.

Monolitin bulundugu bolge. Etrafinda 36 grup heykel var. Monolit tek basina, ve 36 grup hep beraberce "hayat dongusu"nu temsil ediyor. Bu 36 heykelde insanin yasamindaki farkli donemleri var.

Monolitin arka tarafindaki kapidan bakinca... "Hayat cemberi" heykeline cikan merdivenlerde bir cift...

Hayat cemberi isteyen? Cocuklar, kadinlar ve erkekler; besiktan mezara, mutluluk ve huzun, fantazi, umut ve sonsuzluk hayalleri... Ve tabii ki Melih :)

Monolitin etrafindaki heykel gruplarindan devam edelim:

Bir suru velet...

Ne bakiyon be! Bu benim annem, git kendine baska anne bul!

Kafa kafaya vermek?

Dusunen adamin Vigeland versiyonu?

Esiyle annesi arasinda kalan adamin hikayesi. Sanatci burada cehennemi tasvir etmis. Ah vurma hanim ah!

Eşli Bungee-jumping'in dayanilmaz hafifligi...

Kapilara geri donelim:

- Arkadaslar ben dusundum, bu isi basarabiliriz ama kafa kafaya vermemiz lazim.
- Abi kafanda birsey var.
- Ha, ne? Neyse ne diyordum, once alet edevat almamiz...
- Abi kafan...
- Eeeh ne pis seymissiniz siz be...

Akabinde:

- Olum adamin dedigini duydun mu? Techizat falan diyor.
- Abi kafanda...
- Aman bi sttir git ya...

- Kiiiiz, Ozturkler'den Kamil'i gordun mu? Cocuk sabahtan beri sana bakiyor yanindaki cocuklarla beraber. Hem ciplaklar da :)

- Evet, gordum ama pek begenmedim, biraz ufak tefek mi ne?

- Ne ufak tefegi be, dalyan gibi delikanli.

- Cocugun boyu icin demedim zaten...

Son defa monolit ve cevresi...

CESME

Cesme'de ne anlatilmis, tahmin edin?
...
...
...
"Insanoglunun dogumdan olume kadarki yolculugu" diyenler bildi.

Arka planda monolit gorunmezse olmaz...

Yukaridaki heykelde 6 adet dev, suyun aktigi cesmeyi tasiyor. Cesmenin etrafinda 20 adet "agac" heykeli var. Bu "insan+agac" konseptiyle insanoglunun dogayla olan iliskisi anlatilmis.

Agaclarin hemen diplerinde ufak ve guzel rölyefler var:

Birkac rölyefin buyuk halleri:

Onumuze geleneee bir tekmeee...

Tamam ayrilin artik. Ah! Dur isirma kizim...

KOPRU

Kopru 15 metre genisliginde ve 100 metre uzunlugunda. Sagli sollu 58 tane heykel var. Heykellerde kadin-erkek ve cocuk arasindaki iliskiler konu edilmis.

Yukaridaki fotografta soldan 5. siradaki salak cocuga dikkat!

Ah caniiiim, pek sirin di mi? Bici bici biciiiiii...

Cocuk neden agliyor belli degil. Sebebi "dogumdan olene kadar insanoglunun hayat macerasi" olmali :)

Yukaridaki aglak velet turistlerin en cok fotograf cektirdigi heykel.

Ipucu: O gunesi ben ekledim. Peki oldu mu? Oldugu kadar :)

Adam gobek mi atiyor oyle? Sag eli bir garip...

Hanim gune gitmis, cocuklar adama kalmis.

Sacimi supurge ettim...

- Babaaaa, bana bisiklet alican miiiii?

- Dur yavrum hele bir uzerimizi giyinelim...

- Hadi hanim hoooooppp!
- Beeey dur etraftan bakiyorlar, konuya komsuya rezil olduk.
- Ya bosver simdi onlari, biz eglencemize bakalim, hoooop!

Adam ne sevindiyse artik, belini kiracak neredeyse... Insan evladi "brööaaahh!" diye sevinir mi yahu?

- Beeeey...
- Ne keyif biraktin ne sevk kardesim. Bir kere de aslanim de, kocum de, erim de...
- Ne bilem...

- Abi simdi sanatci burada "Insanin dogumundan olumune kadarki..."

- Anladik hayatim anladik...

- Abi hayat boyunca yasanan heyecanlar, acilar...

- Tamam canim, yorma kendini tamam...

- Dürzüüüüü...
- Ya buba vurma yaaa...
- Ben dimedim mi sana gitmeyecen o godoşların evine diye?
- Ama baba kiz cok guzel latif sirin, hem kitap kurdu hem bir ahu!
- De get!!!

Detayli dayak sahnesi...

Boyle olmuyor, yaklas bakiyim...

- Tamam boyle iyi.
- Abi n'oldu?
- Bizim icin "soyle boyle" diyorlarmis.
- Olur mu abi oyle? Sen ne diyorsun?
- Daha yaklassana madem?
- Abi korkuyorum...
- Korkma gulum...

Bu heykeller koprunun etrafinda.

Ve en sonunda sansurlu bir tane gostereyim:

Sansur gelince rahatladi ortam tabi...

SONUC

Sonuca gerek yok aslinda. Vigeland Park kesinlikle gorulmesi gereken biryer. Tum heykelleri buraya koymanin imkani yok, ayrica icinde bulundugu Frogner Parki buyuk biryer ve icindeki muzeyi de gezmek gerekli (fotograflar artik baska bir gune).
Fotograflarin altindaki yazilari eglenmek icin yazdim, Vigeland'la dalga gecmek icin degil. Yas olarak henuz yolun yarisina gelmedim ve su ana kadar 18 ulkede bulundum (calisma + gezi), ilk gordugumde "aaa" dedigim yerlerin sayisi 5'i gecmez ve bunlardan biri Vigeland Park.